Các nhà khảo cổ phát hiện 2 thanh gỗ ở Zambia cách đây gần nửa triệu năm
Chiều 2.1.2025, Công an TP.Đà Lạt (Lâm Đồng) phối hợp với các đơn vị nghiệp vụ của tỉnh Lâm Đồng đến Km 227+100 (QL20) trên đèo Prenn, thuộc địa bàn P.3 (TP.Đà Lạt) tổ chức khám nghiệm hiện trường để điều tra nguyên nhân vụ người đàn ông tử vong trong tư thế treo cổ bên đèo Prenn.Thông tin ban đầu, trưa cùng ngày, người dân phát hiện có một người tử vong trong tư thế treo cổ ở dưới triền đồi bên phải đèo Prenn, hướng từ H.Đức Trọng lên TP.Đà Lạt.Tại hiện trường, người đàn ông tử vong trong tư thế treo cổ trên 1 cành cây, đầu đội mũ, mặc áo trắng bên trong, bên ngoài khoác áo mưa mỏng màu xanh lá cây. Gần đó, cơ quan chức năng phát hiện bóp và giấy tờ tùy thân đã bị đốt cháy đen. Do đó vẫn chưa xác định được nhân thân người xấu số. Sau khi khám nghiệm hiện trường, cơ quan chức năng đưa thi thể người xấu số về nhà từ biệt Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lâm Đồng. Hiện nay Công an TP.Đà Lạt đang phối hợp với các cơ quan chức năng để tìm nhân thân của người đàn ông tử vong.
Nhận định Newcastle vs West Ham (18g30 tối nay 17.4): 'Ngựa ô' cất vó vào top 3
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc còn có thể xem thêm các bài viết: Các nhà khoa học phát hiện thêm tác dụng tuyệt vời của 'bữa cơm có cá'; 4 triệu chứng tưởng không liên quan nhưng lại là viêm khớp; Chuyên gia lưu ý việc chăm sóc bàn chân ở người tiểu đường...Tiểu đường là một rối loạn phức tạp, ảnh hưởng đến nhiều bộ phận khác nhau của cơ thể, trong đó có da. Đường huyết cao trong thời gian dài sẽ dẫn đến một số biểu hiện bất thường trên da.Những bất thường này có thể là chỉ dấu để nhận biết tiểu đường. Khi đó, người mắc cần đến gặp bác sĩ để chẩn đoán và điều trị, từ đó ngăn ngừa biến chứng.Những dấu hiệu sau trên da có thể là lời cảnh báo của tiểu đường.Đốm trên cẳng chân. Những người bị tiểu đường thường có các đốm ở chân. Tình trạng này gọi là bệnh da do tiểu đường. Người bệnh sẽ xuất hiện các đốm tròn hay hình bầu dục, có màu nâu hay nâu đỏ, thường xuất hiện trên cẳng chân. Các đốm này không gây hại nhưng là dấu hiệu cảnh báo cần kiểm tra tiểu đường.Mảng da sẫm màu hơn. Một dấu hiệu khác cảnh báo tiểu đường là da xuất hiện những mảng hay dải da sẫm màu và mịn. Những vị trí thường gặp nhất là trên cổ, nách và bẹn. Tình trạng này được gọi là acanthosis nigricans và được xem là một trong những dấu hiệu đầu tiên của tiểu đường. Nội dung tiếp theo của bài viết này sẽ có trên trang sức khỏe ngày 5.3.Viêm khớp dạng thấp thường có các triệu chứng như đau, sưng và cứng khớp. Nhưng bên cạnh đó, bệnh cũng có những triệu chứng tiềm ẩn mà người mắc thường bỏ qua vì nghĩ không liên quan đến viêm khớp.Viêm khớp dạng thấp là một bệnh tự miễn mạn tính, xảy ra khi hệ miễn dịch tấn công nhầm các mô khỏe mạnh của cơ thể, đặc biệt là màng hoạt dịch của khớp. Hệ quả là gây viêm, sưng, đau và cứng khớp, có thể gây tổn thương khớp vĩnh viễn nếu không được điều trị kịp thời.Do đó, bệnh nhân viêm khớp dạng thấp không chỉ đối mặt với đau khớp mà còn bị ảnh hưởng trên toàn cơ thể. Nhiều người bệnh xuất hiện các triệu chứng sớm của viêm khớp dạng thấp. Tuy nhiên, những triệu chứng này dường như không liên quan đến viêm khớp, dẫn đến làm chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị. Những triệu chứng này gồm:Mệt mỏi dai dẳng. Cảm thấy mệt mỏi dai dẳng dù đã nghỉ ngơi đầy đủ và ngủ từ 7-8 tiếng/ngày thì có thể là do viêm khớp dạng thấp. Tình trạng này không chỉ là mệt mỏi mà gần như là kiệt sức, ảnh hưởng lớn đến hoạt động hằng ngày.Sụt cân không rõ nguyên nhân. Sụt cân không rõ nguyên nhân là tình trạng mà trọng lượng cơ thể sụt giảm mà không do ăn kiêng, tập thể dục hay bất kỳ nỗ lực giảm cân có chủ đích nào. Đây là dấu hiệu cảnh báo nhiều bệnh, trong đó có viêm khớp dạng thấp. Nội dung tiếp theo của bài viết này sẽ có trên trang sức khỏe ngày 5.3.Nghiên cứu mới vừa được công bố trên tạp chí y khoa Journal of Neurology, Neurosurgery & Psychiatry đã phát hiện thêm một tác dụng tuyệt vời của cá đối với sức khỏe.Trong khi các nghiên cứu trước đây cho thấy ăn cá giúp giảm mức độ khuyết tật ở những người mắc bệnh đa xơ cứng (MS), thì ít nghiên cứu nào khám phá liệu nó có thực sự làm chậm quá trình tiến triển của bệnh hay không.Để điều tra vấn đề này, các nhà nghiên cứu đã phân tích dữ liệu từ 2.719 bệnh nhân MS mới được chẩn đoán - trung bình 38 tuổi - từ nghiên cứu Điều tra dịch tễ học về bệnh đa xơ cứng (EIMS) của Thụy Điển.Trong khi đó, các nhà nghiên cứu theo dõi tiến triển bệnh của từng người tham gia trong tối đa 15 năm bằng thang đánh giá tình trạng khuyết tật mở rộng (EDSS) - công cụ dùng để đo mức độ khuyết tật ở bệnh nhân mắc bệnh đa xơ cứng.Kết quả đã phát hiện ra rằng ăn càng nhiều cá nạc và cá béo càng giúp giảm nguy cơ bị khuyết tật nghiêm trọng cho bệnh nhân MS.Cụ thể, những người tiêu thụ nhiều cá nhất đã giảm 44% nguy cơ khuyết tật nghiêm trọng và giảm 45% nguy cơ khuyết tật độ 3 và giảm 43% nguy cơ tiến triển thành khuyết tật độ 4 so với những người ăn ít hoặc không ăn cá.Sau 5 năm, có 288 người tăng lượng cá tiêu thụ và 124 người giảm lượng cá tiêu thụ.Kết quả cho thấy những người tăng lượng cá tiêu thụ từ điểm 2 - 3 lên 5 - 6 trong vòng 5 năm sau khi phát bệnh đã giảm 20% nguy cơ khuyết tật nặng so với những người tiếp tục ăn ít hoặc không ăn cá. Hãy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung bài viết này bạn nhé!
Bảo vệ chủ quyền Biển Đông
Liên quan vụ tai nạn ô tô tông xe máy khiến 3 người tử vong, ngày 17.2, tin từ Viện KSND TP.Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), đơn vị đã ban hành cáo trạng truy tố bị cáo Trần Doãn Tùng (46 tuổi, trú xã Ea Kênh, H.Krông Pắk, Đắk Lắk) về tội vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ.Theo cáo trạng, sáng 2.8.2024, Trần Doãn Tùng điều khiển xe ô tô bán tải từ nhà (ở H.Krông Pắk) đi đến Phòng CSGT Công an tỉnh Đắk Lắk để xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ. Khoảng 6g52 phút, Tùng điều khiển xe đến Km 140+400 QL26 đoạn qua xã Ea Tu, TP.Buôn Ma Thuột, chạy với tốc độ 70 km/giờ. Tại đây, quan sát ở chiều đường ngược lại không có ô tô lưu thông, nhưng vẫn có các xe máy, xe gắn máy, Tùng bật xi nhan bên trái để xin vượt trái ô tô lưu thông phía trước. Lúc này, xe của Tùng đè lên vạch liền, lấn sang chiều đường bên trái vượt ô tô BS 47A-...26 lưu thông phía trước cùng chiều.Cùng lúc, ô tô 47A-...26 bật xi nhan xin vượt ô tô BS 47A-…72 phía trước, nhưng khi tài xế đánh lái qua trái thì phát hiện xe của Tùng đang vượt lên từ phía sau. Thấy vậy, tài xế xe 47A-…26 đánh lái sang phải để nhường đường cho xe của Tùng.Do không làm chủ tay lái, vượt xe không đúng quy định, không đảm bảo an toàn nên xe của Tùng đã tông vào xe máy chạy theo chiều ngược lại do bà Q.T.L (36 tuổi) điều khiển, chở theo chồng phía sau là ông V.V.H (41 tuổi) và con trai V.T.K (13 tuổi, cùng trú xã Ea Đar, H.Ea Kar, Đắk Lắk). Hậu quả, tai nạn làm vợ chồng bà L .và con trai tử vong tại chỗ, hai phương tiện bị hư hỏng.Sau vụ tai nạn, Công an TP.Buôn Ma Thuột đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam đối với Trần Doãn Tùng để điều tra, tiến hành kiểm tra nồng độ cồn và chất kích thích. Kết quả xét nghiệm xác định Tùng dương tính với ma túy, không vi phạm nồng độ cồn.Quá trình điều tra, bị cáo Tùng đã thành khẩn khai báo, ăn năn hối cải và tự nguyện tác động gia đình bồi thường, khắc phục một phần hậu quả cho gia đình nạn nhân trong vụ tai nạn.
Cầu thủ xuất sắc nhất: Đào Thông Minh
Ý nghĩa tinh thần, triết học và tôn giáo của trà đạo
Báo cáo công bố tháng 4.2024 đề cập đến một hành tinh đang xoay quanh sao Barnard, hệ sao đơn gần thứ hai so với trái đất. Tuy nhiên, sự phối hợp sau đó của một loạt các đài thiên văn trên khắp thế giới đã xác nhận sự tồn tại không phải một mà đến 4 hành tinh nhỏ, theo báo cáo đăng trên chuyên san The Astrophysical Journal Letters số tháng 3.Các nhà thiên văn học cho biết họ đã sử dụng Đài Thiên văn Gemini ở bang Hawaii (Mỹ) và Kính Viễn vọng Cực lớn (VLT) ở Chile để phát hiện những hành tinh mới."Phát hiện trên phản ánh sự đột phá trong việc sử dụng chính xác những công cụ này so với thời các thế hệ các nhà nghiên cứu trước đó", Đài ABC News hôm nay 19.3 dẫn lời tác giả báo cáo là nghiên cứu sinh Ritvik Basant của Đại học Chicago (Mỹ).Sao Barnard là sao khổng lồ đỏ được phát hiện năm 1916. Kể từ đó, giới thiên văn học thống kê được ít nhất 70% số sao của Dải Ngân hà thuộc dạng sao này. Đó là lý do tại sao các nhà nghiên cứu muốn biết thêm về các hành tinh xoay quanh chúng, theo Đại học Chicago."Đó là phát hiện vô cùng phấn khích, sao Barnard là láng giềng của chúng ta, nhưng con người lại biết quá ít về nó", tác giả báo cáo Basant cho biết.Các hành tinh của sao Barnard có khối lượng dao động từ 20% đến 30% so với trái đất, và nhiệt độ bề mặt quá nóng để có thể cho phép sự sống tồn tại. Chúng nhiều khả năng là các hành tinh đá chứ không phải hành tinh khí.
Thế giới đối phó nạn tin giả
'Vua úp rổ' cập bến Hanoi Buffaloes tuyên chiến Nha Trang Dolphins ở bán kết VBA 2023
Tại hội nghị, thượng tá Nguyễn Quang Hương, Trưởng phòng Tổ chức cán bộ Công an tỉnh Bình Thuận, công bố quyết định của Bộ trưởng Bộ Công an về việc giải thể công an 10 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh. Đồng thời, công bố các quyết định của Giám đốc Công an tỉnh Bình Thuận về sắp xếp, bố trí công tác đối với 17 trưởng phòng, trưởng công an cấp huyện và 40 phó trưởng phòng, phó trưởng công an cấp huyện.Trước đó, để tạo điều kiện thuận lợi cho công tác sắp xếp, tổ chức tinh gọn bộ máy, có 23 lãnh đạo (10 trưởng phòng, 7 phó trưởng phòng, 6 phó trưởng công an huyện, thị xã) tự nguyện viết đơn xin nghỉ hưu trước tuổi.Để vận hành tổ chức bộ máy mới được thông suốt, mang lại hiệu quả cao hơn, đại tá Lê Quang Nhân, Giám đốc Công an tỉnh Bình Thuận đề nghị các đơn vị công an tỉnh, công an cấp xã phải nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy mới, phân công lại nhiệm vụ đối với lãnh đạo, chỉ huy và cán bộ chiến sĩ một cách phù hợp. "Công an cấp xã khi được tăng cường biên chế cần giải quyết tốt tình hình an ninh trật tự ngay từ cơ sở. Qua đó, góp phần đưa tổ chức bộ máy mới với 2 cấp công an hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hơn trước đây", đại tá Lê Quang Nhân chỉ đạo.
Võng nghỉ trưa, nước lạnh miễn phí cho tài xế công nghệ
Thạc sĩ Trương Thị Ngọc Bích, Giám đốc Trung tâm Thông tin – Truyển thông Trường ĐH Kinh tế - Tài chính TP.HCM (UEF), cho biết năm 2025, UEF dự kiến có một số điểm mới trong tuyển sinh, trong đó thêm phương thức xét tuyển và ngành học mới.Cụ thể, các phương thức gồm xét kết quả kỳ thi tốt nghiệp THPT; xét điểm học bạ THPT, xét kết quả kỳ thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TP.HCM và thêm một phương thức mới là xét kết quả kỳ thi V-SAT. Ngoài ra, năm nay trường mở thêm ngành học mới là luật thương mại quốc tế, nâng tổng số ngành đào tạo lên 37 với các tổ hợp môn xét tuyển không thay đổi nhiều so với năm 2024.Theo thạc sĩ Ngọc Bích, trường cũng vừa công bố chính sách học bổng 2025, đặc biệt trường nhận đăng ký xét học bổng tuyển sinh sớm, bắt đầu từ 15.1 đến hết 31.5."Trường xét học bổng theo kết quả học kỳ 1 lớp 12 của 3 môn trong tổ hợp môn xét tuyển. Cụ thể, tổng điểm 3 môn học kỳ 1 lớp 12 từ 21 - 25 điểm có cơ hội đạt học bổng giá trị 25%; đạt 25 - 28,5 điểm có cơ hội nhận học bổng 50%; đạt 28,5 điểm trở lên cơ hội nhận học bổng 100% học phí", thạc sĩ Ngọc Bích thông tin.Ngoài ra, UEF còn xét học bổng tuyển sinh, căn cứ vào mức điểm nộp hồ sơ theo điểm học bạ THPT lớp 12 (từ 21 trở lên), xét kết quả thi tốt nghiệp THPT 2025 (từ 21 trở lên), thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TP.HCM 2025 (từ 840 trở lên). Riêng về điều kiện tiếng Anh, thí sinh có chứng chỉ từ IELTS 5.5 trở lên cũng có cơ hội nhận học bổng các mức từ 25% đến 100%.Học bổng doanh nghiệp trị giá 50% áp dụng đối với thí sinh xét vào các ngành như ngôn ngữ Hàn Quốc, ngôn ngữ Nhật, ngôn ngữ Trung Quốc, tâm lý học, quản trị sự kiện, quản trị dịch vụ du lịch và lữ hành, quản trị nhà hàng và dịch vụ ăn uống, quản trị khách sạn.Các ngành như quan hệ quốc tế, kỹ thuật phần mềm, công nghệ thông tin, thương mại điện tử, quan hệ công chúng, công nghệ truyền thông, khoa học dữ liệu, thiết kế đồ họa, truyền thông đa phương tiện cũng áp dụng chính sách học bổng doanh nghiệp trị giá 35%.Học bổng tài năng với giá trị từ 25% đến 100% học phí sẽ dành cho các thí sinh đạt giải cao trong các cuộc thi cấp thành, quốc gia, quốc tế liên quan đến các lĩnh vực vực học thuật, thể thao, nghệ thuật. Học bổng giáo dục 50% dành cho con, em ruột của cán bộ, giáo viên, nhân viên các sở GD-ĐT, các trường THPT… Thạc sĩ Trương Thị Ngọc Bích cho biết thêm ngoài việc triển khai đa dạng chính sách học bổng, trường cũng thực hiện ổn định học phí toàn khóa học 4 năm cho sinh viên khi tham gia theo học tại trường.
lời bài hát đảng là cuộc sống của tôi
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
